TTIP/TISA/CETA wasdá ?

Volgens de voorstanders zouden de drie verdragen ervoor zorgen dat de handel makkelijker wordt door het “harmoniseren” van de internationale normen. Wat overblijft van de douanerechten zou verdwijnen, de toegang tot de openbare markten van de beide entiteiten zou haast onvoorwaardelijk worden en de administratieve normen voor exportondernemingen zouden aanzienlijk versoepelen. Dé argumenten pro: de verdragen zouden werk creëren en de grotere concurrentie zou de groei weer aanwakkeren. Er is sprake van de installatie van een geschillenregeling tussen investeerders en staten, met name de ISDS, een arbitra- gerechthof samengesteld uit “experten”, advocaten zakelijk recht uit de privésec- tor. Het is dus heel waarschijnlijk dat deze er zullen op toezien dat de belangen van de bedrijven beschermd worden tegen de wetgeving van de landen waar ze zich vestigen.

Het TTIP, Transatlantisch Handels- en Investeringsverdrag, wordt momenteel onderhandeld tussen de E.U. en de Verenigde Staten. Het CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement) handelt over de economische uitwisseling tussen de Europese Unie en Canada en bevindt zich al in de bekrachtigingsfase. Ook hun kleine broertje TISA (Trade in Services Agreement) wordt momenteel nog steeds onderhandeld tussen 23 leden van de Wereldhandelsorganisatie, waaronder de E.U., het betreft 70% van de globale com- merciële dienstverlening.

En Mevrouw, zijn ze gevaarlijk die verdragen?

In de praktijk: ja. De akkoorden zullen een directe invloed hebben op ons dagelijks leven: voedselveiligheid, gifnormen, kwaliteit van geneesmiddelen, milieu, internet, energie, publieke dienstverlening, sociale zekerheid, cultuur, … Bepaalde voedingsmiddelen die Europa vandaag kan weigeren – GGO, hormonenrund, bleekwaterkip – zouden binnenkort wel eens de Europese markt kunnen overs- poelen. Bovenop de gevoerde bezuinigingspolitiek zullen deze handelsakkoorden die de economische concurrentie bevoordelen heel wat kmo’s en kleine zelfstandigen in gevaar brengen en sociale dumping bewerkstelligen ten koste van goede arbeidsomstandigheden en correcte lonen. Bovendien zullen ze lei- den tot verdere privatisering van de openbare diensten en vormen ze een bedrei- ging voor de sociale verworvenheden.

De akkoorden zullen het privébelang verdedigen in het nadeel van democratische en sociale overwegingen, milieu en gezondheid. De arbitragehoven zullen naar alle waarschijnlijkheid in dezelfde richting roeien door toe te laten dat multinationals onze overheden voor het gerecht dagen om hun fincanciële belangen te verdedigen. Deze hoven bestaan al sinds 1994 voor de NAFTA-zone (North American Free Trade Agreement) die de VS, Canada en Mexico verbindt. Op 20 jaar tijd werd Canada maar liefst 30 keer gedagvaard door Amerikaanse bedrijven. Het land trok bij alle rechtzaken aan het kortste eind. Mexico kreeg 5 klachten te verwerken. Amerikaanse firma’s ver- plichtten het land maar liefst 204 miljoen dollar te betalen, want ook Mexico verloor in alle gevallen. Maar geen enkele van de 22 door Canadese of Mexicaanse bedrijven ingediende klachten tegen de VS leverden het verhoopte resultaat op.

Hebben de akkoorden een impact op de gemeente?

Ook de gemeenten zijn betrokken partij. Ze lopen een groot risico om een deel van hun autonomie te verliezen. Vandaag beschikken ze over het recht om het gebruik van pesticiden te verbieden in het beheer van hun groene ruimtes. Ze kunnen naar eigen goeddunken hun culturele centra subsidiëren alsook het gemeenschapsonderwijs. Hun belang bij het sociale woningbeleid is niet te onderschatten. Vandaag hebben gemeenten het recht om ethische, sociale of milieuvriendelijke clausules toe te voegen als ze een bestek opstellen voor een openbare aanbesteding. Dit alles zou wel eens in vraag kunnen worden gesteld als er akkoorden komen die de vrije concurrentie en de multinationals hoog in het vaandel dragen. De sociale en milieubeschermende clausules van open- bare aanbestedingen van de gemeenten zouden in de toekomst een aanleiding kunnen zijn voor rechtzaken aanges- pannen door transnationale bedrijven die die clausules zien als een belemmering voor hun investering en bijgevolg voor hun winstmogelijkheden.

Wat kunnen we doen?

Vooraleer het TTIP in voege kan gaan, moet het worden goedgekeurd door het Europees parlement en de Europese raad. Daarna moet het akkoord bekrachtigd worden door – in principe – zowel de federale, gewestelijke als gemeenschapsparlementen van de 28 deelstaten van de Europese Unie. Een Europees burgerinitiatief met meer dan een miljoen handtekeningen dat de stopzetting van de onderhandelingen vraagt, werd al voorgesteld, maar op ondemocratische manier door de Commissie geweigerd. In België hebben al 36 gemeenten (o.a. Brussel-Stad, Sint-Gillis, Watermaal-Bosvoorde, Vorst en Molenbeek) een motie tegen het TTIP goedgekeurd.